آبادان خبر _ مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی در کشور با هدف توسعه صادرات، جذب سرمایهگذاری خارجی و ایجاد اشتغال شکل گرفتند. این مناطق قرار بود بهعنوان پلی میان اقتصاد ملی و اقتصاد جهانی عمل کنند و سهمی مؤثر در کاهش مشکلات ساختاری اقتصاد داشته باشند.
با این حال، پس از گذشت چند دهه، ارزیابیها نشان میدهد که عملکرد مناطق آزاد هنوز با اهداف اولیه فاصله دارد. اگرچه توسعه نسبی زیرساختها، افزایش مبادلات مرزی و رونق نسبی گردشگری از دستاوردهای آنها بوده است، اما چالشهای جدی همچون تمرکز بیش از حد بر واردات به جای صادرات، ضعف در جذب سرمایهگذاری خارجی پایدار، تبدیل شدن به دروازه واردات بیرویه و ناکامی در ایجاد صنایع رقابتی همچنان پابرجاست.
با وجود این مشکلات، مناطق آزاد همچنان ظرفیتهای بزرگی برای توسعه اقتصادی دارند. موقعیت جغرافیایی ممتاز، دسترسی به مرزهای آبی و خاکی، و برخورداری از مشوقهای مالیاتی و گمرکی فرصتهایی هستند که با مدیریت علمی و شفاف میتوانند به موتور محرک تولید و صادرات تبدیل شوند.
اکنون زمان آن رسیده است که نگاه به مناطق آزاد از «حیاط خلوت واردات» به «سکوی پرتاب صادرات و تولید ملی» تغییر یابد. تحقق این هدف مستلزم اصلاح سیاستگذاریها، شفافیت در عملکرد و حضور فعال بخش خصوصی واقعی است.
مناطق آزاد اگر بهدرستی مدیریت شوند، میتوانند به جای تحمیل بار اضافی بر اقتصاد کشور، نقشی کلیدی در اشتغالزایی پایدار و رشد اقتصادی ایفا کنند؛ اما این امر تنها در سایه ارادهای جدی برای اصلاح عملکرد فعلی امکانپذیر خواهد بود.
